Deze checklist geeft aan wat je wettelijk verplicht bent te doen, maar ook wat je extra kan doen (zie ‘tips’) om je onderneming gezinsvriendelijker te maken. Uiteraard bekijk je zelf binnen je onderneming wat nodig en wat mogelijk is. Deze checklist is een eerste handvat, maar is niet exhaustief.
![]() |
Voorzie een borstvoedingslokaal. Voorzie een aangepaste ruimte voor nieuwe moeders zodat zij op een discrete manier en in hygiënische omstandigheden borstvoeding kunnen geven of kunnen afkolven. Deze ruimte moet voldoen aan de volgende wettelijke minimumvereisten:
Richt deze ruimte in na overleg met de (interne) preventieadviseur of arbeidsarts. Indien het EHBO-lokaal aan bovenstaande voorwaarden voldoet, mag dat worden gebruikt als borstvoedingslokaal.
1 In deze checklijst wordt de vrouwelijke vorm gebruikt, hiermee bedoelen we alle personen die tewerkgesteld zijn en zwanger kunnen worden. |
|
TIP
Vraag aan zwangere medewerksters en nieuwe moeders hoe je het borstvoedingslokaal aangenamer kan maken. Denk bijvoorbeeld aan het voorzien van een internetverbinding of een muur met foto’s van alle pasgeboren baby’s op het bedrijf. |
|
![]() |
Geef je werkneemster de mogelijkheid om haar werk te onderbreken om borstvoeding te geven (indien haar baby zich in de buurt van de werkplaats bevindt) of om melk af te kolven. Je werkneemster mag tot 9 maanden na de geboorte borstvoedingspauzes opnemen. Wanneer ze minstens 7u30 per dag werkt, heeft ze recht op 2 borstvoedingspauzes van elk een half uur. Indien ze minder dan 7u30 maar meer dan 4u per dag werkt, heeft ze recht op 1 pauze van een half uur. Deze pauzes kosten je als werkgever niets; de werkneemster krijgt hiervoor een vergoeding van het ziekenfonds. Meer informatie hierover kan je terugvinden op de website van het RIZIV of bij je Externe dienst voor Preventie en Bescherming op het werk. |
|
TIP
Laat je werkneemster in alle rust haar borstvoedingspauzes nemen. Overweeg om de pauzes uit te breiden tot drie kwartier of zelfs tot een uur (de extra tijd komt wel op kosten van je onderneming). |
|
![]() |
Zet enkele belangrijke data voor administratieve zaken in de agenda.
|
|
TIP
Bespreek ook met de werkneemster of ze de borstvoedingspauzes tijdens de werkdag wil opnemen, of liever een uur vroeger naar huis vertrekt of een uur later wil aankomen op het werk. Laat de werkneemster deze borstvoedingspauzes dus flexibel invullen. Voor sommige vrouwen is het handiger om de borstvoeding thuis te geven of thuis af te kolven en kan het inkorten van de werkdag hiervoor een oplossing bieden. |
|
![]() |
Herbekijk de risicoanalyse. Als uit de risicoanalyse blijkt dat de functie risico’s inhoudt voor de borstvoedingsperiode (tot maximaal 5 maanden na de geboorte) kan je ook hier, in belang van je werkneemster, kiezen voor een alternatieve werkinhoud, een verplaatsing naar een andere (risicoloze) dienst, of een verwijdering van het werk. In dit laatste geval spreken we van lactatieverlof. Je werkneemster ontvangt dan een vergoeding van het ziekenfonds; jij als werkgever betaalt niets. Neem hiervoor contact op met de bedrijfsarts. Je werkneemster moet hiervoor een attest aanvragen bij haar ziekenfonds. Een deel van dit attest moet door jou als werkgever ingevuld worden. |
|
TIP
Voorzie betaald borstvoedingsverlof voor je werkneemster indien zij volgens de risicoanalyse geen recht heeft op lactatieverlof. In België bestaat er strikt genomen geen borstvoedingsverlof. Als een werkneemster haar baby borstvoeding wil geven na haar zwangerschapsverlof of eventuele wettelijke vakantie, zijn er diverse mogelijkheden:
|
|
![]() |
Wanneer je werkneemster terugkomt uit lactatieverlof, geef je haar hetzelfde of gelijkwaardig werk als daarvoor. |
![]() |
Discrimineer werkneemsters niet omdat ze borstvoeding geven. Borstvoeding is een beschermd criterium in de Genderwet van 10 mei 2007. Dit betekent dat werkneemsters niet ongunstig behandeld mogen worden omdat ze borstvoeding geven. Je kan je werkneemsters en werknemers hierover preventief informeren en ook zelf leren om vooroordelen en discriminatie te herkennen. Discriminatie op de werkvloer kan verschillende vormen aannemen, zoals een verschillende behandeling, pesterijen, het niet in aanmerking laten komen voor een promotie, iemand niet aannemen of ontslaan omdat zij borstvoeding geeft, enzovoort. Meer informatie kan je terugvinden in de brochure ‘Zwanger op het werk: een gids voor werkneemsters en werkgevers voor een discriminatievrije toegang’. |
|
TIP
Indien er geen afspraken bestaan op sectorniveau kan je zelf afspraken maken. Bekijk intern wat budgetmatig mogelijk is, en bespreek ook de tijdsduur en planning hiervan met je werkneemster. |
Hoe kan je de onderneming voorbereiden op een zwangere werkneemster? Deze checklist gaat in op zaken die je reeds kan doen vóór je geconfronteerd wordt met een eigenlijke zwangerschap. Een goed voorbereide werkgever is er twee waard.
Het ondergaan van een behandeling voor een medisch begeleide voortplanting kan zeer stressvol zijn voor een werkneemster, alsook voor haar/zijn partner. Bekijk wat je als werkgever kan doen als er extra druk ontstaat op privévlak.
Een werkneemster heeft je verteld dat ze zwanger is. Wat nu? Welke zaken moeten gebeuren en welke zaken kan je extra doen om het jezelf, de collega’s en de zwangere werkneemster zo aangenaam mogelijk te maken?
Niet enkel de zwangere werkneemster heeft recht op verlof en geniet bescherming, ook haar partner heeft rechten. Zij ondergaan een grote verandering in hun privéleven, waar je als werkgever best rekening mee kan houden.
Ouder kan je op verschillende manieren worden. Je kan ook een kind adopteren of pleegouder zijn. Dit is een even ingrijpende gebeurtenis als een zwangerschap en heeft ook een voelbare impact op het privéleven. Adoptie- of pleegouders hebben evenzeer recht op verlof en ontslagbescherming.
Onverwachte gebeurtenissen of nieuwe levensfasen van het kind kunnen het evenwicht tussen het werk en privéleven opnieuw verstoren. Hier kan ouderschapsverlof voor de beide ouders een antwoord op bieden.
Wanneer kinderen ziek worden of wanneer er andere familieleden zorg nodig hebben, is het soms moeilijk om het privéleven vlot te combineren met het werk. Daarom bestaan er verschillende vormen van bijstandsverlof, namelijk palliatief verlof, verlof voor medische bijstand en mantelzorgverlof.
Heeft je werkneemster of werknemer meer tijd nodig om de zorg op te nemen voor familieleden of de kinderen? Dan is tijdskrediet misschien een oplossing. Deze checklist bespreekt de motieven waarvoor tijdskrediet kan aangevraagd worden, alsook de termijnen en administratieve data die hiervoor belangrijk zijn.
Wat als er zich bijzondere situaties voordoen (bijvoorbeeld als je werkneemster/werknemer een tweeling verwacht), of alles niet verloopt zoals gepland (bijvoorbeeld als je werkneemster een miskraam heeft of de moeder overlijdt bij de geboorte)? Deze pagina geeft alvast een inkijk in deze bijzondere situaties en de bijhorende regelgevingen.
Zwangerschap is vaak een periode vol vreugde voor de aanstaande moeder en haar naasten. Deze belangrijke gebeurtenis kan echter ook aanpassingen op het werk met zich meebrengen. Om deze periode van verandering te vergemakkelijken en zo rustig mogelijk te laten verlopen, is het essentieel dat zowel de werkneemster als de werkgever hun rechten en plichten kennen.