Deze checklist geeft aan wat je wettelijk verplicht bent te doen, maar ook wat je extra kan doen (zie ‘tips’) om je onderneming gezinsvriendelijker te maken. Uiteraard bekijk je zelf binnen je onderneming wat nodig en wat mogelijk is. Deze checklist is een eerste handvat, maar is niet exhaustief.
![]() |
Informeer jezelf over wettelijke verplichtingen omtrent ouderschapsverlof. Per kind heeft iedere werkneemster/werknemer die ook ouder is, recht op ouderschapsverlof zolang het kind de leeftijd van 12 jaar nog niet bereikt heeft. Ook bij adoptie bestaat het recht op ouderschapsverlof tot de leeftijd van 12 jaar. Per kind heeft de werkneemster/werknemer recht op 4 maanden voltijds ouderschapsverlof. |
![]() |
Ga in gesprek met de werkneemster/werknemer en plan het ouderschapsverlof. Bespreek in welke vorm zij/hij ouderschapsverlof wil opnemen en plan ook eventuele vervanging. Ouderschapsverlof kan op verschillende manieren opgenomen worden. Deze manieren mogen ook gecombineerd worden, mits het respecteren van de minimumtermijn per regeling.
Daarnaast mag het deeltijds ouderschapsverlof flexibel ingevuld worden. Zo kan de werkneemster/werknemer 8 maanden lang halftijds ouderschapsverlof opnemen door een voltijdse werkweek af te wisselen met een verlofweek. Deze flexibele regeling kan enkel met akkoord van jou als werkgever. Er zijn dus heel wat mogelijkheden om het ouderschapsverlof te plannen en in te vullen. In gesprek met de werkneemster/werknemer kan je nagaan wat voor haar/hem het beste past, alsook voor de onderneming zelf (bijvoorbeeld: hoe kunnen taken opgevangen worden in deze regeling?). Informeer je werkneemsters/werknemers hierover, zij zijn vaak niet op de hoogte van de verschillende mogelijkheden. Meer informatie kan je hierover terugvinden op de website van de FOD WASO of vraag meer uitleg aan je sociaal secretariaat. |
|
TIP
Bekijk of er nog alternatieve regelingen mogelijk zijn, zoals schoolbel- of co-ouderschapscontracten, flexibele werktijden of thuiswerk. Hiervoor kan je inspiratie opdoen in onze inspirerende maatregelen en onze databank ‘goede praktijken’. |
|
![]() |
Zet belangrijke data om administratieve zaken te regelen in de agenda.
|
|
TIP
Bespreek steeds duidelijk met je werkneemster/werknemer waarom je ouderschapsverlof eventueel uitstelt of weigert. Net zoals jij redenen hebt om het ouderschapsverlof uit te stellen of te weigeren, heeft zij/hij ook redenen om net deze periode aan te vragen. In mondeling overleg kan je naar een gezamenlijke oplossing zoeken. |
|
![]() |
Maak afspraken met de werkneemster/werknemer over communicatie tijdens het ouderschapsverlof. Contacteer de werkneemster/werknemer enkele dagen voor haar/zijn werkhervatting om af te stemmen over haar/zijn terugkomst en de planning van de eerste werkdag/-week. Maar beperk ook het contact tijdens het ouderschapsverlof. Dit is een tijd voor het gezin, net om de combinatie werk-privé gemakkelijker te maken en werk op deze dagen te kunnen afsluiten. |
|
TIP
Dit zijn de officiële regelingen, maar in functie van een goede en open communicatie kan het interessant zijn hierover even telefonisch contact op te nemen met de werkneemster/werknemer. Op die manier kan jij je redenen verduidelijken, en kan ook de werkneemster/werknemer dit doen. |
|
![]() |
Ontsla de werkneemster/werknemer niet omwille van het opnemen van het ouderschapsverlof! Het recht om een werkneemster/werknemer te ontslaan, wordt ingeperkt van zodra je als werkgever (schriftelijk) op de hoogte bent gebracht van het nemen van ouderschapsverlof en tot 3 maanden na het einde van het ouderschapsverlof (cfr. Herstelwet). Tijdens die beschermde periode mag je de werkneemster/werknemer enkel ontslaan om redenen die niets te maken hebben met het opnemen van het ouderschapsverlof. Het bewijs van de redenen die je inroept om het ontslag te verantwoorden, moet door jou schriftelijk geleverd worden. |
![]() |
Wanneer de werkneemster/werknemer deeltijds ouderschapsverlof opneemt of terugkomt uit ouderschapsverlof, geef je haar/hem hetzelfde of gelijkwaardig werk als daarvoor. |
![]() |
Discrimineer werkneemsters en werknemers die kinderen hebben niet. Dit betekent dat werkneemsters/werknemers niet ongunstig behandeld mogen worden omwille van hun ouderschap. Dit valt onder het beschermd criterium “gezinsverantwoordelijkheden” in de Genderwet van 10 mei 2007. Discriminatie op de werkvloer kan verschillende vormen aannemen, zoals een verschillende behandeling, pesterijen, het niet in aanmerking laten komen voor een promotie, iemand niet aannemen omdat zij/hij kinderen heeft, iemand ontslaan vanwege langdurige afwezigheid tijdens ouderschapsverlof, enzovoort. Je kan je werkneemsters en werknemers hierover preventief informeren en ook zelf leren om vooroordelen en discriminatie te herkennen. |
Hoe kan je de onderneming voorbereiden op een zwangere werkneemster? Deze checklist gaat in op zaken die je reeds kan doen vóór je geconfronteerd wordt met een eigenlijke zwangerschap. Een goed voorbereide werkgever is er twee waard.
Het ondergaan van een behandeling voor een medisch begeleide voortplanting kan zeer stressvol zijn voor een werkneemster, alsook voor haar/zijn partner. Bekijk wat je als werkgever kan doen als er extra druk ontstaat op privévlak.
Een werkneemster heeft je verteld dat ze zwanger is. Wat nu? Welke zaken moeten gebeuren en welke zaken kan je extra doen om het jezelf, de collega’s en de zwangere werkneemster zo aangenaam mogelijk te maken?
Je werkneemster is terug op het werk en geeft haar kindje nog borstvoeding. Hier moet je als werkgever rekening houden met enkele wettelijke verplichtingen en administratie. Er zijn extra maatregelen die je kan nemen om het de werkneemster zo comfortabel mogelijk te maken.
Niet enkel de zwangere werkneemster heeft recht op verlof en geniet bescherming, ook haar partner heeft rechten. Zij ondergaan een grote verandering in hun privéleven, waar je als werkgever best rekening mee kan houden.
Ouder kan je op verschillende manieren worden. Je kan ook een kind adopteren of pleegouder zijn. Dit is een even ingrijpende gebeurtenis als een zwangerschap en heeft ook een voelbare impact op het privéleven. Adoptie- of pleegouders hebben evenzeer recht op verlof en ontslagbescherming.
Wanneer kinderen ziek worden of wanneer er andere familieleden zorg nodig hebben, is het soms moeilijk om het privéleven vlot te combineren met het werk. Daarom bestaan er verschillende vormen van bijstandsverlof, namelijk palliatief verlof, verlof voor medische bijstand en mantelzorgverlof.
Heeft je werkneemster of werknemer meer tijd nodig om de zorg op te nemen voor familieleden of de kinderen? Dan is tijdskrediet misschien een oplossing. Deze checklist bespreekt de motieven waarvoor tijdskrediet kan aangevraagd worden, alsook de termijnen en administratieve data die hiervoor belangrijk zijn.
Wat als er zich bijzondere situaties voordoen (bijvoorbeeld als je werkneemster/werknemer een tweeling verwacht), of alles niet verloopt zoals gepland (bijvoorbeeld als je werkneemster een miskraam heeft of de moeder overlijdt bij de geboorte)? Deze pagina geeft alvast een inkijk in deze bijzondere situaties en de bijhorende regelgevingen.
Zwangerschap is vaak een periode vol vreugde voor de aanstaande moeder en haar naasten. Deze belangrijke gebeurtenis kan echter ook aanpassingen op het werk met zich meebrengen. Om deze periode van verandering te vergemakkelijken en zo rustig mogelijk te laten verlopen, is het essentieel dat zowel de werkneemster als de werkgever hun rechten en plichten kennen.